Online cursus
12 weken
22 feb – 17 mei
Volledige programma
Module 1: Plantaardige voeding in het algemeen
Linken worden verstuurd op 6 september
21 februari
1.1 Inleiding, drijfveren en impact (30 min)
Spreker: Kristina Denissen
Plantaardige voeding wordt gezien als een alternatief voedingspatroon dat de laatste jaren meer en meer in opmars komt om verschillende redenen. Maar wat houdt het juist in? Welke alternatieve voedingspatronen bestaan er en hoe verschillen ze van elkaar? Waarom kiest men ervoor om meer plantaardig te gaan eten? Wat bepaalt onze voedingskeuze en welke impact heeft een plantaardige voedingskeuze op onze gezondheid, milieu, de wereldvoedselvoorziening en dierenwelzijn?
1.2 Bouwstenen van ons voedsel (38 min)
Spreker: Annelies Moons
De bouwstenen van ons voedsel vinden we terug in de tabel van Mendeljev: waterstof, zuurstof, koolstof, stikstof en mineralen. We overlopen de structuur van enkelvoudige en complexe suikers, vezels, eiwitten, verzadigde en onverzadigde vetten. Hoe maakt ons lichaam eiwitten aan? Welke functies bekleden ze? Dit is de basis om deze hele cursus op verder te bouwen.
1.3 Plantaardige eiwitbronnen van het heden en de toekomst (46 minuten)
Spreker: Evelien Mertens
Gezien de nood aan een eiwitshift wordt door verschillende bedrijven en onderwijsinstellingen onderzoek gedaan naar (de ontwikkeling) van duurzame eiwitbronnen. Om een zo breed mogelijk gamma te creëren worden diverse hoofdbestanddelen tegenwoordig ingezet als primaire eiwitbron. In deze lezing worden de plantaardige eiwitbronnen van het heden en de toekomst besproken.8
Module 2: Plantaardige voeding en gezondheid
Linken worden verstuurd op 13 september
28 februari
2.1 Epidemiologie, laaggradige ontsteking: basis van welvaartsziekten (55 min)
Spreker: Annelies Moons
We overlopen kort de epidemiologie van een aantal gezondheidsparameters. Laaggradige chronische ontsteking vormt de basis van alle welvaartsziekten, zowel de lichamelijke als de psychische aandoeningen. We volgen de cascade oxidatieve stress, vorming van vrije radicalen, reactie van het immuunsysteem met productie van cytokines en het potentieel van antioxidanten om deze processen tegen te gaan. De dietary inflammatory index is een maatstaf voor het overvloedig aanwezig zijn van antioxidanten en anti-inflammatoire nutriënten in het voedsel dat moeder natuur ons ter beschikking stelt.
2.2 Een gezond darmmicrobioom: sleutelfunctie voor gezondheid (50 min)
Spreker: Annelies Moons
De symbiose tussen het microbioom in de bodem en de planten die erin groeien is vergelijkbaar met de symbiose tussen het microbioom dat huist in en op ons eigen lichaam Het is essentieel voor een goede gezondheid en een goed werkend immuunsysteem van de gastheer. De kwaliteit van ons darmmicrobioom speelt een belangrijke rol in de preventie van auto-immuunziekten, hart- en vaatziekten, achteruitgang van de nierfunctie, psychische en neurodegeneratieve aandoeningen en het behoud van een gezond lichaamsgewicht. Niet alleen voeding maar ook andere leefstijlfactoren bepalen welke micro-organismen er huizen in onze darmen.
2.3 Obesitas, diabetes en NAFLD (110 min)
Spreker: Annelies Moons
Het aantal volwassenen en kinderen met overgewicht en obesitas neemt wereldwijd onrustwekkend toe. Overgewicht en obesitas zijn gerelateerd aan heel wat welvaartsziekten. Naast genetische factoren zijn het vooral leefstijlfactoren die aan de basis liggen. De voedingsindustrie speelt een belangrijke rol. Het toevoegen van suiker aan industrieel bewerkt voedsel is een belangrijke oorzaak van niet-alcoholische leververvetting, insulineresistentie, diabetes type 2, metabool syndroom, hoge bloeddruk en nierschade. Ook hormoonverstorende chemicaliën dragen via verschillende aangrijpingspunten bij aan de obesitasepidemie.
2.4 Hart- en vaatziekten (73 min)
Spreker: Annelies Moons
Hart-en vaatziekten zijn wereldwijd nog steeds de belangrijkste doodsoorzaak. In de geïndustrialiseerde wereld ziet men de eerste tekenen van aderverkalking bij kinderen op de leeftijd van 10 jaar. Ons westers voedingspatroon is de belangrijkste risicofactor met heel wat causale aangrijpingspunten: het darmmicrobioom, de cholesterolspiegel in het bloed, de invloed op de stikstofoxideproductie in de bloedvatwand, de manier van voedsel bereiden, blootstelling aan dierlijke eiwitbronnen, een tekort aan vezels en antioxidanten in de voeding.
2.5 Nierziekten (80 min)
Spreker: Annelies Moons
Onbewerkt plantaardig voedsel draagt in belangrijke mate bij aan de gezondheid van de nieren door het bloeddrukverlagend effect. Het is ook basisch voedsel daar waar een omnivoor voedingspatroon bijdraagt aan metabole acidose. Kalium en fosfaat in plantaardig voedsel zijn minder biologisch beschikbaar. Plantaardig voedsel verlaagt het risico op niersteenvorming, het heeft een beschermend effect op de nieren door de invloed op het darmmicrobioom. Een vegetarisch dieet is veilig en effectief gebleken bij het behandelen en vertragen van de progressie van chronische nierziekten.
2.6 Kanker, voeding en leefstijl (75 min)
Spreker: Annelies Moons
‘Je genen laden het pistool, je levensstijl haalt de trekker over’ of hoe epigenetische factoren onze genexpressie beïnvloeden. Genen regelen de homeostase of het evenwicht van het aantal cellen in ons lichaam. Genmutaties kunnen aanleiding geven tot ongecontroleerde celdeling. Het metabolisme van kankercellen is ook anders dan bij gezonde cellen. Voeding en leefstijl hebben een belangrijke impact op de werking van ons immuunsysteem. Dit alles maakt dat ze een belangrijke rol kunnen spelen in de preventie en behandeling van tumoren.
2.7 Leefstijl en hersengezondheid (77 min)
Spreker: Annelies Moons
Dementie, de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Parkinson zijn neurodegeneratieve ziekten die sterk in opmars zijn en in belangrijke mate gerelateerd aan de westerse levensstijl. Een hersengezonde levensstijl is dan ook belangrijk in de preventie van deze ziekten en ook in de aanpak ervan vanaf een vroeg stadium om evolutie tegen te houden. Een gezonde slaap is essentieel voor een gezond metabolisme, immuunsysteem en mentale gezondheid. Ons eetpatroon heeft een invloed op de neurobiologie van de slaap. Slaapstoornissen verhogen het risico op welvaartsziekten.
2.8 Auto-immuunziekten (68 min)
Spreker: Annelies Moons
Een onbewerkt plantaardig voedingspatroon heeft anti-inflammatoire eigenschappen waarmee het onderliggende biochemische oorzaken van auto-immuunziekten aanpakt. Het heeft een gunstig effect op de kwaliteit van het darmmicrobioom, een positief effect op de verstoorde integriteit van de darmslijmvliesbarrière die we zien bij een omnivoor westers voedingspatroon rijk aan dierlijke producten en bewerkt voedsel. Het gaat gepaard met een lagere productie van ontstekingsbevorderende cytokines in vetweefsel door de positieve invloed op het lichaamsgewicht. Het is rijk aan antioxidanten en andere anti-inflammatoire nutriënten. De wetenschappelijke literatuur toont aan dat leefstijl en voedingspatroon aanpakken gunstige resultaten oplevert tot zelfs mogelijks volledige remissies zonder nood aan medicatie.
Module 3: Plantaardige voeding bij diverse doelgroepen
Linken worden verstuurd op 25 oktober
11 april
3.1 Zwangere vrouwen en Kinderen (65 min)
Spreker: Tine De Greef
Een plantaardig voedingspatroon is niet enkel mogelijk, maar potentieel ook gunstig tijdens de zwangerschap én voor kinderen. Er zijn echter wel belangrijke aandachtspunten zodat alle nodige voedingsstoffen voorzien kunnen worden tijdens deze belangrijke levensfasen. In deze lezing komt aan bod wat de gewijzigde voedingsbehoeftes zijn tijdens een zwangerschap, hoe je daar aan kan voldoen, welke voeding best vermeden wordt, hoe zwangerschapskwalen mogelijk verminderd kunnen worden en welke supplementen vereist zijn.
Ook bij kinderen is de voedingsbehoefte anders en liggen de aandachtspunten bij een plantaardig voedingspatroon anders dan bij volwassenen. De theorie wordt aangevuld met veel praktische tips. Ook het onderwerp van plantaardige (groei)melk zal uitgebreid aan bod komen.
3.2 Ouderen (32 min)
Spreker: Evelien Mertens
Recente wetenschappelijke literatuur toont aan dat ook ouderen baat kunnen helpen bij een hogere consumptie van plantaardige voeding en meer specifiek plantaardige eiwitbronnen. In het verleden werden plantaardige eiwitbronnen vaak geweerd uit hun voedingspatroon omwille van de bezorgdheid dat plantaardige eiwitbronnen ondervoeding nog meer in de hand zouden werken. Studies hebben dit steeds intensiever onderzocht en komen vaak tot het besluit dat plantaardige eiwitbronnen heel wat voordelen kunnen bieden bij ouderen.
3.3 Sporters (75 min)
Spreker: Evelien Mertens
Steeds meer mensen kiezen ervoor om vaker plantaardig te eten om verschillende redenen, waarvan dierenwelzijn, milieu en gezondheid de belangrijkste drie zijn. Ook heel wat sporters vinden tegenwoordig steeds meer de weg naar plantaardige voeding en meer specifiek plantaardige eiwitbronnen. Toch heerst bij veel sporters nog vaak de gedachte dat een sporter dierlijke eiwitbronnen nodig heeft om goede sportprestaties te leveren en om voldoende kracht en spiermassa te winnen. Deze lezing heeft tot doel om onzekerheden omtrent een plantaardig voedingspatroon bij sporters te verduidelijken en bepaalde mythes te ontkrachten met behulp van wetenschappelijk onderbouwde adviezen.
Module 4: Plantaardige voeding in de praktijk
Linken worden verstuurd op 8 november
25 april
4.1 In de praktijk (20 min)
Spreker: Kristina Denissen
We weten nu wat plantaardige voeding inhoudt, wat de gezondheidsvoordelen en de aandachtspunten zijn, maar hoe passen we dit toe in de praktijk? Waarop moeten we letten? Welke producten zijn vegan? Hoe interpreteren we de etiketten op een correcte manier? Welke voedingsmiddelen passen binnen een Whole Food Plant Based voedingspatroon en wat koop je dan voor in de voorraadkast en koelkast?
4.2 Vlees- en zuivelalternatieven (35 min)
Spreker: Tine De Greef
Bij het omschakelen van minder dierlijke naar meer plantaardige voeding is het logisch dat er op zoek wordt gegaan naar vervangers. In deze lezing wordt uitgebreid besproken hoe dierlijke producten vervangen kunnen worden door plantaardige alternatieven. Zowel kant-en-klare vlees- en zuivelvervangers als peulvruchten, granen en noten, pitten, zaden zullen langs verschillende kanten belicht worden. Ook zullen er tips gegeven worden over hoe je bepaalde gerechten gemakkelijk kan “veganizen” en hoe je dierlijke producten zoals eieren en kaas achterwege kan laten.
4.3 Voedingssupplementen (30 min)
Spreker: Tine De Greef
Een evenwichtig plantaardig voedingspatroon kan heel volwaardig zijn. Toch zijn er enkele aandachtspunten die mogelijk een supplement vereisen. In deze lezing wordt besproken welke supplementen aangewezen of vereist kunnen zijn, waarom juist en wat de aanbevolen dosering per leeftijd is.
4.4 Links naar websites/boeken/opleidingen /podcasts
Hier kan je inschrijven:
Doe het meteen goed want facturen kunnen niet worden veranderd.